Cegerxwin

Cegerxwîn

AZADÎXWAZ IM Tîp û lekên kurd ketin zinaran Li hawîr bumba bû gullebaran Êrîş dibin der komên neyaran De rabe ser xwe, kurê min rabe! Şev ta sipîdê me nîne qet xew Cihan li ber me dibîte rew - rew Nêrkew nexwenî, çi bêyî mêkew ? De rabe ser xwe, kurê min rabe! Bavê te çû şer, şêre li meydan Êrîş dibin ser Îran û Tûran Destên xwe dan hev kurmanc û dostan De rabe ser xwe, kurê min rabe! Kengî mezin bû, divêm bixwênî Rewşa cîhanê tu xweş bibênî Ji nû tu karî dijmin derênî De rabe ser xwe, kurê min rabe! Keç û kurên kurd hemî şîyarbin Ji bo serbestî hemî li karbin Ji hevre dostbin, dijê neyarbin De rabe ser xwe, kurê min rabe! Dijware dijmin, Tûran û Firse Gernas û mêrbe, ji wan metirse Sibê şiyarbû, li min mepirse De rabe ser xwe, kurê min rabe! Ji bo xweşbin dem û gevên te Ezê sipîdê bighê bavê te Bere ziwabin herdu çavên te De rabe ser xwe, kurê min rabe! Milên xwe bidme milên berane Di şerda en tev xûşk û birane Êrîş bikin em, lê şer girane De rabe ser xwe, kurê min rabe! Bizane, xwendin ji bo we derman Da ku bizanin qanûn û ferman Derxin ji dil em van tirs û şerman De rabe ser xwe, kurê min rabe! Destên xwe bidne destên çepên rom Bibin partîzan bi leshker û kom Carek metirsin ji "hok" û "fantom" De rabe ser xwe, kurê min rabe! Dibî bavê te di şerde bimrî Zinhar kurê min nebî tu bigrî Em têne kuştin ji bo tu nemrî De rabe ser xwe, kurê min rabe! Dijmin naçî der bi lav û gazê Xwînê nerêjî naghê daxwazê Siba diçim şer divêm tu razê De rabe ser xwe, kurê min rabe! Şêx û melan em tev kirne derwêş Ev bû du sed sal, em bûne berbêş Ba bêne kuştin, nemêni ev êş De rabe ser xwe, kurê min rabe! Şîn tê bi xwînê dara serbestî Îdî naxwazin dîlî, bindestî Ev êlperestî, ev olperestî De rabe ser xwe, kurê min rabe! Mirovperestim mîna Cigerxwîn Serbest bijîn tev, ne wek "Mem" û "Zîn" Jîna serbestî, divê me ev jîn De rabe ser xwe, kurê min rabe! (Cigerxwîn, Dîwana 7a, Hêvî)	EV DINYA PIR XWEŞ E Pir xweşe pir xweşe Ev dinya pir xweşe Yar paldaye ser min Rû wek gula geşe Dev likenin sorgul Ser dihejin sunbil Xurxur ji avê tê Hilm û sirra bê tê Pir xweşe pir xweşe Ev dinya pir xweşe Yar paldaye ser min Rû wek gula geşe Destê yar bi destim Ez serxweş û mestim Kûpik dev û lêvin Mêze herdû sêvin Pala xwe da ser min Bê fehêt û şermin Gelek xweşe ev jîn Em bûne wek Mem û Zîn Pir xweşe pir xweşe Ev dinya pir xweşe Yar paldaye ser min Rû wek gula geşe Em zava û bûkin Pêwan li me çûkin Pal dane ser şînî Kesek me nabîni Hawir me zennar in Perde pel û darin Guldestê evûnê Daxwaza vê jînê Pir xweşe pir xweşe Ev dinya pir xweşe Yar paldaye ser min Rû wek gula geşe (…) (Cegerxwîn, Dîwana 4a, Ronak) BÎRANÎN Ey dilo jaro li kûne, Desht û zozanê dimin? Kanî ew cejn û sema û Geşt û seyranê dimin? Guh bide ber qîr Û nal û ah û waxanê dimin Min divê ku nû ciwanbim Biçme nav bax û rezan Kanî ev reng nuciwanî ? Kanî bostanê dimin ? Şahî û nûroze îro Tên semayê kesk û sor Têne ber çavên me gav û Çax û dewranê dimin Keske sorin çox bi surme Ser bi zêrin cerg û bez Ka li kûne: dehrî û Xeftan û mîtanê dimin? Ah di bîra minde mane Ew demên şêrîn û xweş Tevger û lîzên bi lotik Dengû xoşxwanê dimin Min di nav bax û rezande Lot didan bê tirs û pirs Min gul û nêrgiz didan hev Ka gulistanê dimin? Serxweşê dengê bilûra Wî şiwanê ber zinêr Kanî îro ew bilûr û Ew bilûrvanê dimin ? Tev di bin lingên neyaran Tên pelaxtin yek bi yek Ew kelat û ew sera û Birc û eywanê dimin Ey Cigerxwîn bes bibêje Pir dirêje ev deram Maçê lêvê erxewanî Derd û dermanê dimin. (Cigerxwîn, Dîwana 6a, Şefaq) DAYÊ TU MEGRÎ Rom û ecem tev welat vegirtin Bindest dijîn em, ji ber ku kurdin Çira û rewşen li me vemirtin Ger bêne kuştin, dayê tu megrî! Xwendin nehiştin li nav me kurdan Ne hiş, ne bîr man ji êş û derdan Ev bax û bostan, ji dest xwe berdan Ger bêne kuştin, dayê tu megrî! Şêx û began tev em kirne kola Bê maf û bê cî berdane çola Dan ser milên me darên dehola Ger bêne kuştin, dayê tu megrî! Mizgîn! Tu şabe va em dixwênin Azadîxwazên cîhan dibînin Divê ku dijmin bi zor derênin Ger bêne kuştin, dayê tu megrî! Va em şiyarbûn, xwende û zana Me rê tev girtin ji ber nezana Zû, zû me naskir ev reng dizana Ger bêne kuştin, dayê tu megrî! Dijmin du nifşin: hundur û derve Hinek di binve, hinek di serve Kurdên nezan jî tên me bi serde Ger bêne kuştin, dayê tu megrî! Divê ji bo te em rast bibêjin Bindest û kola tim jîndirêjin Nabin xwedî maf, xwînê nerêjin Ger bêne kuştin, dayê tu megrî! Em tev diçin tên, dolab û çerxin Mebîne ko em ciwan û ferxin Divê ku dijmin ji nav xwe derxin Ger bêne kuştin, dayê tu megrî! Divêt bi leşker herin zinaran Konê xwe vegrin li pêş neyaran Êrîş bikin em bi gullebaran Ger bêne kuştin, dayê tu megrî! Reşa xwe bavêj, dayna cilên xwe Kelaşînkofê bavêj milên xwe Xeman em derxin ji nav dilên xwe Ger bêne kuştin, dayê tu megrî! Sûndê dixun em bi pût û late Heta ku negrin Zab û Ferate Serbest nekarin em bêne ba te Ger bêne kuştin, dayê tu megrî! Rabe bi hev re em herne şaxan Derman bikin jin: lash û kelaxan Ronî bidin xweş rengê çiraxan Ger bêne kuştin, dayê tu megrî! Milên xwe bidne milên me şêran Di şevreşan bin rengê sitêran Şêr tevde şêrin, çi jin çi mêran Ger bêne kuştin, dayê tu megrî! Dayê em xortin xwîna me germ e Bindest bimênin ji bo me şerm e Ta kengî dijmin paşa li ser me? Ger bêne kuştin, dayê tu megrî! Îdî me nabên ev reng û ev jîn Em tev shiyarbûn Ferhad û Şêrîn Em guh didêrin dengê Cigerxwîn Ger bêne kuştin, dayê tu megrî! (Cigerxwîn, Dîwana 6a, Şefaq)